I część tryptyku śląskiego Kazimierza Kutza, opartego na jego własnych scenariuszach. Film, poprzez pryzmat losów siedmiu braci Basistów walczących o wolność, opowiada o II powstaniu śląskim z 1920 roku. Kutz pokazuje plebejski charakter powstańczego zrywu oraz takież cechy...
Śląsk, 1934 rok. Młody górnik Jaś, ojciec dwóch małych chłopców, dowiaduje się, że kopalnia, w której pracuje, ma zostać zalana. Wraz z innymi przyłącza się więc do strajku, lecz niemiecka dyrekcja kopalni nie chce iść na żadne ustępstwa. Wkrótce górnicy ogłaszają strajk...
Wielką namiętnością grupy chłopców z Chorzowa jest piłka nożna. "Szmacianką" grają na hałdach. Zaprzyjaźniają się z piłkarskimi idolami - Peterkiem i Wilimowskim z "Ruchu" Chorzów. Wybucha wojna. Chłopcy malują na ścianie kamienicy Hitlera powieszonymi nogami do góry. Niemcy...
Henryk jest byłym więźniem w Oświęcimiu. Podczas oprowadzania po nim wycieczki z USA wraca do dawnych wspomnień z obozu. Przypomina mu się aresztowanie, pobyt w obozie, śmierć żony, stawianie oporu...
